- ισημερία
- Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζεται καθεμία από τις δύο ημερομηνίες του έτους κατά τις οποίες η διάρκεια της ημέρας είναι ίση με τη διάρκεια της νύχτας σε όλη τη Γη. Αυτό συμβαίνει όταν ο Ήλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό. Στο διάστημα κάθε έτους έχουμε δύο ι., την εαρινή και τη φθινοπωρινή. Στο βόρειο ημισφαίριο αντιστοιχούν στις ημερομηνίες 21 Μαρτίου (εαρινή) και 23 Σεπτεμβρίου (φθινοπωρινή)· στο νότιο ημισφαίριο οι ημερομηνίες αυτές αντιστρέφονται.
(Αστρον.) Οι ι. είναι τα δύο σημεία στα οποία ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική, δηλαδή τον μέγιστο κύκλο της ουράνιας σφαίρας τον οποίο διαγράφει ο Ήλιος στη διάρκεια ενός έτους. Η γραμμή που ενώνει τα δύο αυτά σημεία λέγεται γραμμή των ισημεριών και σχηματίζεται από την τομή του επιπέδου της εκλειπτικής με το επίπεδο του ουράνιου ισημερινού. Όταν η Γη βρίσκεται σε ένα από τα ισημερινά σημεία, η κλίση του πολικού της άξονα είναι κάθετη προς την ευθεία που ενώνει το σημείο αυτό με το κέντρο του Ηλίου. Το εαρινό σημείο είναι η αφετηρία για τη μέτρηση των ουράνιων μεσημβρινών. Είναι επίσης και το σημείο από το οποίο οι αποκλίσεις του Ηλίου αρχίζουν να παίρνουν θετικές τιμές, ενώ συμβαίνει το αντίστροφο κατά τις φθινοπωρινές ι. Τα δύο ισημερινά σημεία δεν παραμένουν σταθερά και αμετάθετα, γιατί τόσο η εκλειπτική όσο και ο ουράνιος ισημερινός παρουσιάζουν βραδύτατες περιοδικές μεταθέσεις εξαιτίας της κωνικής κίνησης του άξονα της Γης. Από αυτό προκύπτει ότι τα δύο ισημερινά σημεία μετατίθενται κάθε χρόνο από τα Α προς Δ κατά 50’ και 26’ και διαγράφουν την εκλειπτική σε περίπου 26.000 χρόνια. Η μετάθεση των ισημερινών σημείων ονομάζεται στην αστρονομία μετάπτωση των ισημεριών.
Η εαρινή ισημερία γιορτάζεται σε διάφορα του πλανήτη. Στη φωτογραφία κάτοικοι του Μεξικού συγκεντρώνονται στην «Πυραμίδα του Φεγγαριού», για να γιορτάσουν τον ερχομό της άνοιξης (φωτ. ΑΠΕ).
Αριστερά, η εκλειπτική της Γης με τα σημεία των ισημεριών και ηλιοστασίων. Δεξιά, η Γη σε ισημερία: η κλίση των ηλιακών ακτίνων είναι κάθετη προς τον άξονα της Γης και σε κάθε σημείο του πλανήτη μας ο Ήλιος παραμένει δώδεκα ώρες πάνω από τη γραμμή του ορίζοντα.
* * *η (ΑΜ ἰσημερία)βλ. ισημέριος.
Dictionary of Greek. 2013.